Nederland is koploper als het gaat om bijvoorbeeld het app-gedrag van 15-jarigen. Maar betekent dit dat onze leerlingen ook Digital Natives zijn? Zijn ze in staat om efficiënt betrouwbare informatie te zoeken, te verwerken en te delen? Kunnen ze nep-nieuws van echt nieuws onderscheiden? Snappen ze wat cookies zijn? Weten ze hoe algoritmes werken? En hoe bewust gaan ze online met (hun eigen) persoonsgegevens om?
Naast rekenen en wiskunde, taal- en leesvaardigheid en burgerschap, is digitale geletterdheid één van de vier basisvaardigheden die nodig zijn om volwaardig mee te kunnen doen in onze maatschappij. De digitale wereld wordt steeds complexer. Niet alle vaardigheden die hiervoor nodig zijn, leren leerlingen vanzelf of krijgen ze vanuit huis mee. Volgens recent internationaal onderzoek lijken de digitale vaardigheden van Nederlandse leerlingen in het voortgezet onderwijs namelijk nogal tegen te vallen, ondanks dat de meeste leerlingen wel toegang hebben tot goede ICT-voorzieningen. Leerlingen verschillen bovendien in de mate waarin zij buiten school ondersteund en begeleid (kunnen) worden in hun ontwikkeling van deze vaardigheden.
Het is daarom belangrijk om op school gestructureerd aandacht te besteden aan digitale geletterdheid. In maart 2024 zijn de conceptkerndoelen voor digitale geletterdheid gepubliceerd. Deze zullen in hun definitieve vorm in de komende jaren onderdeel worden van het Nederlandse curriculum. Over de huidige digitale vaardigheden van Nederlandse leerlingen in het voortgezet onderwijs weten we echter nog weinig. Behalve het eerder genoemde internationale onderzoek, is nog niet eerder een grootschalig peilingsonderzoek naar digitale geletterdheid in het voortgezet onderwijs uitgevoerd. Voor de verdere invulling en succesvolle implementatie van de nieuwe kerndoelen is echter een goed beeld van de huidige stand van zaken een belangrijke voorwaarde.
Onder de naam Peil.DG vo zal in het voorjaar van 2026 daarom voor de eerste keer een grootschalige nationale peiling worden uitgevoerd naar de digitale geletterdheid van leerlingen in de tweede klas van het voortgezet onderwijs. Deze peiling is een zogenoemde ‘nulmeting’ en onderzoekt met betrekking tot digitale geletterdheid: a) wat deze leerlingen op dit moment al wel en niet weten en kunnen, b) hun attitudes en gedrag en c) wat er in het onderwijs in de onderbouw van het voortgezet onderwijs al op dit gebied gebeurt. De uitkomsten van de peiling zullen worden gebruikt om het onderwijs in digitale geletterdheid verder vorm te geven, maar ook om vroegtijdig knelpunten te inventariseren.